Hareketli Protezler Nedir:
§ Hastanın diş etlerine ve/veya kalan dişlerin üzerine oturan ve hastanın tam bir diş setine sahip olduğu görünümünü veren ve takma diş olarak da bilinen protez dişlere, hareketli protezler denilir.
§ Dişlerinin çoğunu kaybetmiş hastalar protez dişler sayesinde yiyecekleri kolayca çiğneyebilirler ve normal bir şekilde konuşabilirler. Ancak ısırma işlevini kendi doğal dişlerine sahip olanlar kadar etkili bir şekilde yerine getiremeyebilirler.
§ Doğal yaşlanma süreci, ağız ve diş bakımının kronik şekilde ihmal edilmesi ya da çeşitli travmalar sonucu dişlerini kaybeden kişiler için diş protezleri oldukça etkili çözümlerdir. Diş protezleri, eksik dişlerinin yerine kişiye özel ve hareketli olarak yapılabilirler. Bu sayede hareketli diş protezleri diğer bir deyişle takma dişleri olan kişiler diledikleri zaman bu dişleri çıkarabilirler.
§ Dişler gülüşün vazgeçilmez bir parçasıdır. Estetik bir görünümün yanı sıra çiğneme ve konuşma açısından da fonksiyonel rolleri vardır. Tam veya kısmi diş kaybı, tedavi edilmezse, yalnızca kişinin görünümünü olumsuz yönde etkilemekle kalmaz. Aynı zamanda beslenme sorunları ve diğer sistemik sağlık bozuklukları gelişmesi riskini de artırabilir.
§Hareketli protezler eksik dişler için kullanılan yaygın bir tedavi alternatifidir. Eksik dişlerin yerine konması amacıyla yapılan hareketli protezler ağız boşluğunun yumuşak ve sert dokuları tarafından desteklenir. Sabit diş protezlerinden daha ucuz olan hareketli protezlerin kısmi protezler ve tam protezler olmak üzere iki ana türü vardır.
§Eksik diş problemlerini gidermek için en sık kullanılan diş çözümlerinden biri olan hareketli protezler eksik dişlerin yanı sıra çevre dokuları değiştirmek için de ideal bir yoldur.
§Yapay dişlerin takıldığı sakız renkli plastik reçineden yapılan protezler daimi dişleri tutmak için kullanılan alveolar sırtın üzerine oturacak şekilde tasarlanır. Protezlerin uyumu; konuşma, yemek yeme ve çiğneme gibi doğal fonksiyonları etkileyeceğinden çok önemlidir.
Hareketli Protez Çeşitleri Nelerdir?
§Hareketli protezler, diğer bir deyişle takma dişler, birden fazla eksik diş ya da ciddi şekilde hasar görmüş bir dişi değiştirmek amacıyla tasarlanır. Bir implant ya da komşu dişler kullanılarak ağızda kalıcı olarak sabitlenen bazı diş restorasyonlarının aksine hareketli protezler istenildiği zaman hasta tarafından çıkarılabilir.
§İki tip hareketli protez vardır.
Bunlardan ilki hastanın ağzındaki tüm dişlerin değiştirilmesi için oluşturulan ve takma diş olarak da bilinen tam protezdir. Diğeri dişlerin yalnızca belirli bir bölümünün değiştirilmesi için tasarlanmış kısmi protezdir. Bu tip hareketli protezlerde hasta doğal dişlerinin bir kısmına ve yapay dişlere sahip olur.
Parsiyel (Bölümlü) Hareketli Protez:
§Parsiyel (bölümlü) hareketli protezler çoğunlukla ağzın üst ya da alt kısmında birden çok diş eksikliğinde kullanılır. Parsiyel hareketli protezlerin yapılabilmesi için hastanın ağzının alt ya da üst kısımlarında sağlıklı dişler bulunması gerekir.
Parsiyel hareketli protezler yalnızca kozmetik nedenlerle uygulanmaz. Aynı zamanda hastanın çiğneme ve konuşma fonksiyonlarının geliştirilmesinde önemli bir görev üstlenirler. Ayrıca ağızda kalan sağlıklı §dişlerin yerleşimlerinin korunmasında da etkili birer unsur haline gelirler. Aksi takdirde zaman içinde, ağızda kalan sağlıklı dişlerin yerleşimlerinde değişimler yaşanması söz konusu olabilir.
§Parsiyel hareketli protezler üzerinde bir ya da daha fazla takma diş bulunan plakalardır. Tamamı plastik ya da metal ve plastik karışımı olabilir. Her iki tipte de protezin ağızda yerinde kalmasına neden olacak kroşeler bulunabilir. Nerede bulunduklarına bağlı olarak bu kroşelerden bazıları hasta gülümsediğinde ya da ağzını açtığında görülebilir.
Tam (Total) Protez:
§ Tam protez genellikle çenedeki dişlerin çoğu ya da tamamı eksik olduğunda kullanılır. Ağızda birkaç doğal diş kaldığında diş protezi için yeterli alan bulunduğundan emin olunması için bu dişlerin çıkarılması gerekliliği de oluşabilir.
§ Tam protez diş etlerine tamamen oturacak şekilde tasarlanır. Diş eti renginde bir taban üzerinde 14 ya da daha fazla yapay dişten oluşan bir settir. Taban damak ve diş etlerini kaplayacağından hastanın ağız yapısıyla uyumlu olması çok önemlidir. Uygun olmayan protezler, diş etlerinde ciddi düzeyde tahrişe neden olabilir.
§ Tam protezler üst çene veya alt çene ya da her ikisindeki dişlerin değiştirilmesinde kullanılabilir. Bir protezin başarılı olması hastanın ağrı, rahatsızlık ya da endişe duymadan normal bir şekilde yemek yemesini, çiğnemesini ve gülümsemesini sağlamasına bağlıdır.
Hareketli Protez Tedavisi Nasıl Yapılır:
§ Tam protezler genellikle hiç diş olmayan ağızlara, parsiyel hareketli protezler kısmen dişsiz ağızlara uygulanır. Bu hareketli protez tedavilerinin uygulama aşamaları farklılık gösterebilir.
§ Tam protezler yapılırken ilk adım; ağza uygun özel ölçü kaşığı kullanılarak hassas bir şekilde ölçü alınmasıdır. Alt ve üst çene arasındaki dikey boyut alınarak dişlerin büyüklüğü ve rengi belirlenir. Ayrıca akrilik ya da porselen diş kullanılacağı konusunda karar verilir.
Sabit Protezler (Porselen Diş Kaplama) Nedir ?
§ Dişlerin ön tarafını saracak şekilde dişe yerleştirilen ve ince, diş rengindeki kaplamalara diş kaplaması adı verilir. Diş kaplamaları genellikle porselen veya kompozit materyallerle üretilir; uygulandıktan sonra kalıcıdır. Diş kaplama işlemi; rengi bozulmuş, hasar görmüş veya anormal boyuttaki dişlere uygulanır. Bu kaplamalar tercihe göre sadece bir dişe veya birden fazla dişe uygulanabilir.
§ Porselen kaplamalar, kompozit kaplamalara göre lekelere karşı daha dayanıklı olma özelliğiyle öne çıkar. Doğal dişlerin ışığı yansıtma özelliğini başarılı bir şekilde taklit edebilmesi de porselen diş kaplamalarının tercih edilme sebepleri arasındadır. Ancak, kişi için en uygun olan kaplama malzemesi diş hekimi tarafından belirlenir.
Diş Kaplama İşlemi Neden Yapılır?
§ Diş kaplamaları genellikle estetik olarak rahatsızlık veren bazı durumları tedavi etmek için kullanılır:
ü Kırık dişler,
ü Beyazlatma ile düzeltilemeyen, ciddi renk değişikliği,
ü Diş aralarında fazla boşluk olması,
ü Ortalamadan daha küçük dişler,
ü Sivri veya anormal şekilli dişler.
SABİT PROTEZ (PORSELEN DİŞ KAPLAMA) ÖNCESİ YAPILMASI VE BİLİNMESİ GEREKENLER:
Beslenme alışkanlıkları, ağız hijyeni ve genetik yatkınlık, dişlerin yapısını etkileyen faktörlerdir. Dişler düzenli temizlenmediğinde zaman içerisinde sararma, çürüme ve aşınma yaşanır. Bu da başta ağrı olmak üzere pek çok şikâyete sebep olmanın yanı sıra dişlerinin görünümünü de negatif şekilde etkiler. Diş kaplamaları ile dişin sağlığını korumak ve estetik görünümünü iyileştirmek mümkündür.
Sabit Protezler (Porselen Diş Kaplama) Nedir ?
§ Dişlerin ön tarafını saracak şekilde dişe yerleştirilen ve ince, diş rengindeki kaplamalara diş kaplaması adı verilir. Diş kaplamaları genellikle porselen veya kompozit materyallerle üretilir; uygulandıktan sonra kalıcıdır. Diş kaplama işlemi; rengi bozulmuş, hasar görmüş veya anormal boyuttaki dişlere uygulanır. Bu kaplamalar tercihe göre sadece bir dişe veya birden fazla dişe uygulanabilir.
§ Porselen kaplamalar, kompozit kaplamalara göre lekelere karşı daha dayanıklı olma özelliğiyle öne çıkar. Doğal dişlerin ışığı yansıtma özelliğini başarılı bir şekilde taklit edebilmesi de porselen diş kaplamalarının tercih edilme sebepleri arasındadır. Ancak, kişi için en uygun olan kaplama malzemesi diş hekimi tarafından belirlenir.
Diş Kaplama İşlemi Neden Yapılır?
§ Diş kaplamaları genellikle estetik olarak rahatsızlık veren bazı durumları tedavi etmek için kullanılır:
ü Kırık dişler,
ü Beyazlatma ile düzeltilemeyen, ciddi renk değişikliği,
ü Diş aralarında fazla boşluk olması,
ü Ortalamadan daha küçük dişler,
ü Sivri veya anormal şekilli dişler.
Porselen Diş Kaplama Nedir?
§ Diş kaplamanın üretiminde porselen kullanılması, porselen diş kaplama olarak adlandırılır. Porselen, beyazlığını yapımında kullanılan ham maddeden alır ve bio-uyumlu bir maddedir. İçeriğinde metal bulunmaz ve toksik maddeler içermez. Diş kaplamalarında porselen kullanılması çok daha doğal bir görünüm elde edilmesine yardımcı olur. Porselen kaplama; diş kaybı yaşayan ya da dişlerinde sararma gibi problemleri olan kişiler tarafından sıklıkla tercih edilir. Kaplama; dişleri şekil, boyut ve renk olarak eşitler.
Porselen Diş Kaplama İşlemi Nasıl Yapılır?
§ Porselen diş kaplama işleminde, ilk olarak dişler kaplamanın kalınlığına uygun şekilde törpülenir. Ardından, törpülenen dişlerin kalıbı çıkarılır ve bu kalıp, kaplamaların profesyonel diş teknisyenleri tarafından hazırlanacağı bir laboratuvara gönderilir. Kalıplardan kaplama hazırlanması 1-2 haftayı bulabilir. Kaplamalar hazır olduktan sonra işleme başlanır.
§ Diş hekimi, kaplamanın yerleştirilmesi sırasında hastanın rahat olması için lokal anestezi uygular. Ardından hastanın doğal dişleri, kaplama ile tam bir uyum yakalamak amacıyla yeniden şekillendirilerek, kaplama işlemine hazırlanır. Diş hekimi, uyumunu ve rengi incelemek için kaplamayı dişe yerleştirir ve dişe kalıcı olarak yapıştırmadan önce gerekli düzenlemeleri yapar.
§ Yalnızca diş hekimleri tarafından takılıp çıkarılması mümkün olan sabit protezler üst veya alt çenedeki sıranın tamamının, tek dişlerin ya da her ikisinin değiştirilmesi için tercih edilebilecek bir tedavidir.
Diş Kaplamanın Dezavantajları Nelerdir?
· Diş kaplaması geri alınamaz. Kaplamalar hasar gördüklerinde genellikle tamir edilemez.
· İşlem sonrasında dişler sıcak ve soğuk yiyecek ve içeceklere karşı daha hassas hale gelebilir.
· Kaplamalar, diğer dişlerin rengiyle tam olarak eşleşmeyebilir. Kaplamanın rengi, yerine oturtturulduktan sonra değiştirilemez. Diş beyazlatma işlemi kaplama yaptırmadan önce yapılmalıdır.
· Kaplamalar nadiren de olsa yerinden çıkabilir veya düşebilir. Bunun olma olasılığını en aza indirmek için sert gıdaları yerken dikkatli olmak gerekir.
· Dişini sıkan ve gıcırdatan kişiler için porselen kaplamalar pek uygun değildir. Bu hareketler kaplamaların çatlamasına neden olabilir.